राेशन थापा
सम्पादकःसुधिर शर्मा
प्रकाशकः फाइनप्रिन्ट प्रा.लि
पृष्ठः ४४८, मूल्य रु.५९८
प्रयोगशाला: सुधीर शर्माको नेपाली सङ्क्रमणमा दिल्ली, दरबार र माओवादी
नेपालको अशान्तिपूर्ण राजनीतिक इतिहासको अन्तर्दृष्टिपूर्ण र चिन्तनशील अन्वेषण हो,
जुन तीव्र राष्ट्रिय र अन्तर्राष्ट्रिय
परिवर्तनको अवधिमा शक्ति गतिशीलता परिवर्तनमा केन्द्रित छ । "नेपाली संक्रमणमा प्रयोगशाला: दिल्ली, दरबार, र माओवादीहरू" लाई अनुवाद गर्ने शीर्षकले नेपाली राजनीतिक विकासका तीन
प्रमुख खेलाडीहरूलाई हाइलाइट गर्दछ: भारत सरकार (दिल्ली), नेपाली राजतन्त्र र यसको शासक अभिजात वर्ग (दरबार), र माओवादी विद्रोह जसले देशको राजनीतिक
परिदृश्यलाई नयाँ आकार दियो ।
सुधीर शर्माको लेखन शैली स्पष्ट र आकर्षक छ, जसले नेपालको घरेलु संघर्ष र यहाँको राजनीतिक खेलमा रहेका
ठूला भूराजनीतिक प्रभावहरू बीचको अन्तरसम्बन्धको गहिरो विश्लेषण प्रदान गरेका छन्
। पुस्तकले नेपाली राजतन्त्रको पतन, माओवादी विद्रोहको उदय र देशको राजनीतिक परिवर्तनमा भारतको भूमिकाको सूक्ष्म
चित्रण प्रस्तुत गर्दछ ।
यी प्रत्येक शक्तिका पछाडिको ऐतिहासिक सन्दर्भ पत्ता लगाउने शर्माको क्षमता
पुस्तकको एउटा बलियो पक्ष हो । उहाँले
राजतन्त्रको शक्तिको जरा, यसको क्रमशः क्षय,
र कसरी दरबारको रणनीतिहरू लोकप्रिय
असन्तुष्टिको बढ्दो लहरसँग भिड्यो भनेर कुशलतापूर्वक जाँच गरेका छन् । विद्यमान राजनीतिक व्यवस्थालाई ध्वस्त पार्न
खोजेको माओवादी विद्रोहलाई विद्रोहको रूपमा मात्र होइन, राजनीतिक सम्भ्रान्त वर्गले सीमान्तकृत जनताको आवश्यकतालाई
सम्बोधन गर्न नसकेको गहिरो निराशाबाट जन्मेको आन्दोलनको रूपमा चित्रण गरिएको छ ।
पुस्तकको मुख्य विषयवस्तु
- नेपालको माओवादी विद्रोह: पुस्तकले माओवादी विद्रोहका कारण, विकासक्रम र परिणामहरूलाई विस्तृत रूपमा प्रस्तुत गरेको छ ।
- भारतको भूमिका: भारतको नेपाल नीति, माओवादी विद्रोहमा भारतको संलग्नता र भारतको नेपालमा रहेको प्रभावलाई पुस्तकले गहन रूपमा विश्लेषण गरेको छ ।
- तत्कालीन राजतन्त्रको भूमिका: नेपालको राजतन्त्रले माओवादी विद्रोहको सामना कसरी गर्यो र यसले नेपालको राजनीतिक परिदृश्यमा कस्तो प्रभाव पारेको थियो भन्ने विषयलाई पुस्तकले उजागर गरेको छ ।
- दिल्ली, दरबार र माओवादीबीचको त्रिकोणीय सम्बन्ध: पुस्तकले यी तीन शक्तिकेन्द्रबीचको जटिल सम्बन्धलाई चित्रण गर्दै नेपालको राजनीतिक उथलपुथललाई बुझ्न सहयोग पुर्याएको छ ।
पुस्तकको विशेषताहरू
- गहन अनुसन्धान: लेखकले यस पुस्तकका लागि प्रशस्त अनुसन्धान गरेका छन् र विभिन्न स्रोतहरूबाट प्राप्त तथ्य र प्रमाणहरूलाई प्रस्तुत गरेका छन् ।
- वस्तुनिष्ठ विश्लेषण: लेखकले घटनाक्रमहरूलाई वस्तुनिष्ठ रूपमा विश्लेषण गर्ने प्रयास गरेका छन् र आफ्नो व्यक्तिगत पूर्वाग्रहलाई कम गर्न खोजेका छन् ।
- सहज भाषा: पुस्तक जटिल राजनीतिक विषयवस्तुलाई सरल र सहज भाषामा प्रस्तुत गरिएको छ जसले गर्दा सामान्य पाठकले पनि यसलाई सजिलै बुझ्न सक्छन् ।
- नयाँ आयाम: पुस्तकले नेपालको राजनीतिक इतिहासका केही नयाँ आयामहरूलाई उजागर गरेको छ जसले पाठकलाई नयाँ दृष्टिकोण प्रदान गर्दछ ।
विशेष गरी १९९० को दशकपछिको राजनीतिक उथलपुथल चरम सीमामा हुँदा नेपालमा भारतको
रणनीतिक चासोको शर्माले गरेको विश्लेषण निकै आकर्षक छ । नेपाली राजनीतिमा दिल्लीको प्रभाव-कहिले गोप्य, कतै खुला-नङ्गा राखिएको छ, जसले नेपालको राजनीतिक विकासलाई आकार दिन
विदेशी सम्बन्धहरू कसरी महत्त्वपूर्ण कारक भएको छ भन्ने कुराको अन्तरदृष्टि प्रदान
गरेको छ ।
पुस्तकभरि, शर्माले
इतिहासलाई राजनीतिक विश्लेषणसँग मिसाएर नेपालको राजनीतिक परिवर्तनका जटिलताहरू
बुझ्न खोज्ने जो कोहीको लागि यो बहुमूल्य स्रोत बन्न सक्ने जस्तो देखिन्छ । उपाख्यानहरू,
अन्तर्वार्ताहरू, र प्राथमिक स्रोतहरूको प्रयोगले त्यस बेलाको युगको चित्रणमा
प्रामाणिकता र गहिराइ थपेको छ । पुस्तक धेरै हदसम्म नेपालको राजनीतिक
जटिलताहरूमा केन्द्रित छ, यो शक्तिको
गतिशीलता, आन्तरिक राजनीतिमा विदेशी
प्रभावको भूमिका र क्रान्ति र सुधारको सङ्घर्षहरूमा व्यापक टिप्पणी पनि हो । शर्माको पुस्तक दक्षिण एशियाली
राजनीतिमा रुचि भएका विद्वानहरू र सामान्य पाठकहरू दुवैका लागि उपयुक्त हुने रहेको
छ ।
प्रयोगशालामा: नेपाली सङ्क्रमणमा दिल्ली, दरबार र माओवादी, सुधीर शर्माले आधुनिक नेपाललाई आकार दिने
राजनीतिक शक्तिहरूको अपरिहार्य विश्लेषण प्रस्तुत गरेका छन् । पुस्तकले राजतन्त्र,
माओवादी र भारतले खेलेका भूमिकाहरूमा बहुमूल्य
अन्तर्दृष्टि प्रदान गरेको छ, जसले यसलाई
इतिहासको निर्णायक अवधिमा नेपालको राजनीतिक गतिशीलता बुझ्न चाहने जो पढ्नै पर्ने
पुस्तकका रुपमा रहेको छ । चाहे तपाईं एक राजनीतिक उत्साही हुनुहुन्छ वा नेपालको
रूपान्तरण बारे उत्सुक हुनुहुन्छ, यो पुस्तक देशको
जटिल राजनीतिक परिदृश्यको बारेमा तपाईंको ज्ञान विस्तार गर्नको लागि उत्कृष्ट
विकल्प हो ।
"प्रयोगशाला: नेपाली संक्रमणमा दिल्ली, दरबार र
माओवादी" पुस्तक नेपालको राजनीतिक इतिहासको एक महत्वपूर्ण योगदान हो । यस पुस्तकले नेपालको दशवर्षे माओवादी सशस्त्र
द्वन्द्वलाई बुझ्नका लागि एउटा महत्वपूर्ण दृष्टिकोण प्रदान गरेको छ। नेपालको
राजनीतिक इतिहासमा रुचि राख्ने सबै पाठकका लागि यो पुस्तक पढ्नै पर्ने पुस्तक हो ।
No comments:
Post a Comment
Please leave your comment below